Wanneer je over stamtonen spreekt, spreek je over één van de tonen met als naam: A, B, C, D, E, F en G. Deze tonen vormen samen alle witte noten op de notenbalk. Het is de basis van de westerse muziek en de overige tonen stammen van deze 7 namen af. Zo hoeft niet iedereen gelijk de precieze toonhoogte te weten maar kunnen ze uitgaan van één van deze toonhoogtes. Dit maakt het erg makkelijk wanneer je in een andere stemming gaat spelen. Hiermee verhoog of verlaag je alle noten totdat ze bij het gewenste resultaat staan. Hierover kun je meer lezen in een ander artikel die later zal volgen.
Stamtonen op de piano
Wanneer je naar een piano kijkt zijn de stamtonen de witte toetsen. De zwarte toetsen hebben een andere naam gekregen, namelijk de neventonen. Dit betekent dat het een toon is die is afgeleid van een stamtoon.
Staat de zwarte toon rechts van de witte? Dan betekent het een verhoging. Bevind de toon zich links? Dan is het een verlaging. Wanneer de witte en zwarte toets aan elkaar verbonden zijn zit er altijd een halve toon tussen. Dan spreken we dus van een halve toon verhoging of verlaging. In totaal zijn er 7 stamtonen en 5 halve tonen.
Verhoging en verlaging
Wanneer je een stamtoon pakt en een halve verhoging hier aan toevoegt krijgt de toon een ‘is’ aanduiding. Stel je voor je hebt een G, dan wordt dit een Gis. Een C wordt dan natuurlijk een Cis. Wanneer je een verlaging toevoegt krijgt de letter een ‘es’ erachter. Zo wordt een G een Ges en een C een Ces. Een ces is gelijk aan een B en een Ges gelijk aan een Fis. Dit hoef je nu nog niet te weten maar zal naarmate de cursus verder gaat wel duidelijker worden.
Stamtonen in Duitstalige landen
Kom je vaak in één van onze buurlanden en praat je graag over muziek? Dan heb je vast wel eens gemerkt dat ze de stamtoon B niet kennen. Zij gebruiken hier namelijk de H voor. Om het nog iets moeilijker te maken hebben ze nog iets veranderd. De zwarte toon links naast de witte B noemen wij Bes. Het is namelijk een verlaging van de B. In Duitsland noemen ze deze toon B. De witte toets noemen ze dus H en de zwarte toets een B.
Een verhoging van de B, wat gelijk staat aan een C, noemen ze een His. Waarom dit precies zo gedaan is, is niet bekend. Maar voordat je gaat samen spelen en een B speelt in plaats van een Bes is het wel goed om dit te weten. Gelukkig is de notatie verder wel hetzelfde en betreft het alleen de benaming.
Stamtonen bij Diatonische toonladder
De stamtonen in C vormen een diatonische toonladder. Zo is de volgorde dan: C, D, E, F, G, A en B. Deze volgorde wordt over het algemeen als de basis gebruikt in de muziekwereld. Tussen alle noten zit een hele toonafstand behalve tussen de E en F en de B en C. Hier vind je namelijk een halve toonafstand. Hoewel dit voornamelijk in ons land wordt gebruikt heb je misschien ook wel eens gehoord over de solmisatie. Vooral bij zingen wordt dit wel eens gebruikt. Met deze aanduiding gebruikt men juist Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si in plaats van het C, D, E etc.
Deze twee aanduidingen zijn de meest populaire in de westerse wereld. Ze geven beide eigenlijk precies hetzelfde aan. Toch is het verstandig om beide te begrijpen. De Do wordt ook wel eens met Ut aangegeven. Met Sol zeggen ze ook wel eens So en bij Si gebruikt men af en toe nog wel Ti. Dit is ook afhankelijk van het land waar je bent. Iedereen heeft andere karakteristieken: maar de basis is precies hetzelfde.