Podiumangst overwinnen

Wanneer je een podium moet betreden is plankenkoorts of podiumangst wel het minst leuke wat je kan ervaren. Toch heeft eigenlijk iedereen hier wel last van op z’n eigen manier. Je hart begint sneller te kloppen, je begint te zweten, te stotteren of krijgt kippenvel. Je krijgt een adrenalineshot waar je even niet mee om kan gaan waardoor je bevriest. Gezonde spanning is altijd goed maar wanneer iets teveel wordt zal dit tegen gaan werken. En hoewel je geen podium nodig hebt en dit gevoel op elke locatie kunt krijgen, krijg je toch vaak het gevoel dat je op een verhoging wordt gezet waar iedereen je ziet. Hoe ga je met podiumangst om en hoe kun je deze plankenkoorts zo veel mogelijk overwinnen en vermijden? Wij beschrijven het in de onderstaande tips!

Bereid je goed voor

Of je nu gaat zingen, piano spelen of iets compleet anders gaat doen: podiumangst overwinnen doe je eigenlijk altijd op dezelfde manier. Toch zit er wel verschil tussen de gevolgen ervan. Als je moet dansen met een knoop in je maag heb je hier sneller last van dan wanneer je zit. Zo is het ook met zwetende handen achter een piano of gitaar. Je kunt de noten niet meer goed spelen en je hele instrument wordt nat. Vandaar ook dat een goede voorbereiding het halve werk is.

Oefenen, oefenen en nog eens oefenen dus! Als jij van plan bent een pianostuk uit te voeren op een podium zul je deze compleet uit je hoofd moeten kunnen spelen. Je weet niet wat er op het podium op je te wachten staat. Soms heb je te maken met een grote menigte mensen die naar je kijkt, lampen of lichten die zo fel zijn dat je niets meer kunt zien of geluid dat jou flink afleidt van hetgeen wat je wil neerzetten. Je moet zeker zijn dat je je stuk volledig beheerst. Speel daarom het stuk zowel in een langzaam als snel tempo en probeer het ook eens van achteren naar voren te spelen. Zodra het spel makkelijk begint te worden ben je klaar voor de volgende stap. Lees nog meer tips hierover in het artikel: piano leren beheersen.

Plankenkoorts

Rust uit

Heb je laat in de avond een optreden? Doe dan van tevoren een dutje of rust echt goed uit! We weten allemaal wel dat je door goed uit te rusten beter in je vel zit. Op deze manier kun je ook beter met stress situaties omgaan. Vandaar ook dat het beter is om de avond van tevoren even een goede nachtrust te pakken. Is het optreden echt laat in de avond? Dan kun je er ook voor kiezen om even een dutje op de bank te doen. Zorg er alleen niet voor dat dit langer dan een half uur is aangezien dit een negatief effect heeft.

Drink geen alcohol of cafeïne

Wanneer we iets spannends voor de boeg hebben, hebben we vaak de neiging om cafeïne of alcohol te drinken. Toch is het beter om dit te voorkomen. Net als drugs en andere middelen zal dit effect hebben op je concentratievermogen. Je vangt minder snel dingen op en wordt er trager door. Alles dus wat je bij het bespelen van je instrument niet wilt. Sommige mensen denken dat dit gaat helpen om door de angst heen te breken. Helaas is dit niet waar en heeft het meestal alleen maar een negatief effect. Een vol glas water drinken of een sapje blijft dus altijd beter. Hier wordt je namelijk helderder van en het zorgt gelijk ervoor dat je je lichaam beter onder controle kunt houden. Deze controle geldt ook voor de plankenkoorts en podiumangst.

Drink je bijna niet omdat je bang bent dat je naar de wc moet? Ook dat is niet verstandig! Je hebt ten minste 1,5 liter water per dag nodig om je lichaam goed te laten functioneren. Drink een half uur van tevoren een vol glas water en ga 10 minuten van tevoren nog even goed naar de wc. Zo weet je zeker dat je niet tijdens het spelen naar het toilet hoeft.

Kom op tijd!

In Nederland zijn we vaak precies op tijd op de locatie waar we moeten zijn. Op zich is daar niets mis mee, maar wanneer je al aan het stressen bent kun je beter op tijd komen dan net op tijd. Dit is namelijk meestal al te laat. Door op tijd aanwezig te zijn, gun je jezelf de tijd om even tot rust te komen en je focus goed te zetten.

PodiumangstProbeer minimaal een half uur van tevoren aan te komen. Lukt dit niet? Neem dan in de auto echt de tijd om aan de onderstaande punten te werken. Zo houd je op locatie nog even wat tijd over om rustig adem te halen. Lukt het jou om aanwezig te zijn voordat de zaal vol loopt? Ga dan bij de piano staan en kijk de lege zaal in. Zo heb je gelijk een beeld waar je straks gaat spelen en weet je wat je te wachten staat.

Wees zelfverzekerd en laat podiumangst niet toe

Langzaam spelen, snel spelen, een avondje oefenen voor vrienden of familie en het zingen van de noten terwijl je speelt helpen je al om goed voorbereid het podium op te gaan. Door deze stappen te nemen zul je merken dat podiumangst al een stuk minder aanwezig is. Wanneer je je goed hebt voorbereid kun je ook gewoon zelfverzekerd op het podium gaan staan. Je hebt er namelijk alles aan gedaan om jezelf goed voor te bereiden. Nu is het tijd om jezelf het laatste zetje te geven naar de goede weg. Wanneer jij je vooraf voorstelt hoe je voor de piano op het podium zit en in je gedachte het hele spel alvast speelt bereid je je lichaam alvast voor op de echte gebeurtenis. Je hersenen zijn bezig om een aantal prikkels alvast te verwerken. Wanneer je dit combineert met de gedachte dat jij het gewoon kan, kun je een gedeelte van de spanning al wegzetten. Uiteraard blijft de spanning aanwezig, maar je hebt je nu gedeeltelijk al voorbereid op hetgeen wat zo meteen gaat gebeuren.

Denk positief en heb vertrouwen in jezelf

Je hebt de grootste stap al gezet: je hebt ja gezegd en gaat een stuk spelen voor een groep mensen. Dat is al een ontzettend grote stap waar je ontzettend trots op mag zijn! Niet veel mensen durven dit namelijk. Hierna is het alleen belangrijk dat je zelf ook positief hierin gaat staan.

Denk positief: want wat kan er nou fout gaan? Je hebt tot den treuren geoefend en bent klaar om alles te geven. Zelfs al maak je één foutje: dat maakt niet uit! Niemand kan het perfect maar zonder te proberen zul je ook nooit groeien. Vaak zijn de meeste mensen in het publiek niet erg muzikaal en zal een foutje niet opvallen. Veel mensen zullen zelfs denken dat dit foutje erbij hoorde. Hoe raar dit ook klinkt: steek in deze angst gewoon niet teveel tijd maar wees zelfverzekerd. Je kan het positief gaan bekijken of negatief. Wanneer je het positief bekijkt sta je al 1-0 voor. Bekijk je het vooraf negatief? Dan sta je al achter en zul je waarschijnlijk ook meer fouten maken. Denk overigens niet dat dit makkelijker zal worden. Zowel professionals als beginners hebben last van plankenkoorts. Het verschil zit hem wel in hoe je ermee omgaat: laat je het jouw leven beheersen? Of kies je ervoor om er zelf controle over te nemen?

Adem in, adem uit

Voordat je het podium op gaat is het verstandig om even je ogen dicht te doen. Adem diep in door de neus en uit door de mond. Het is wetenschappelijk bewezen dat dit je lichaam rustiger maakt. Schud je handen en armen om alle stress eruit te halen en ga rechtop staan. Denk desnoods wanneer je het podium oploopt dat iedereen in zijn onderbroek staat als dit je helpt om je focus van de angst weg te halen. Maak een buiging wanneer je dit vooraf wil doen en ga achter de piano zitten. Begin niet gelijk met spelen maar adem ook nu weer even een aantal keren in door de neus en uit door de mond.

Veel mensen denken dat ze gelijk moeten beginnen met spelen en worden zenuwachtig als ze te lang wachten. Toch is het beter om eerst je lichaam tot rust te laten komen en je hart de tijd te geven om met de spanning om te gaan. De tijd lijkt op dit moment namelijk erg snel te gaan terwijl dat niet zo is. Eén minuut voor jou kan bij wijze van spreken voor de mensen in het publiek aanvoelen als 10 seconden. Zij waarderen het ook als jij de moeite doet om tot rust te komen: ze krijgen er namelijk een nog mooiere prestatie voor terug!

Podiumangst overwinnen door te ontspannen

Angst wordt vaak gecreëerd en wordt meestal veel erger gemaakt dan het uiteindelijk is. Krampachtig nadenken over hoe erg het straks wel niet zal zijn heeft dus geen zin. Je kunt je nog niet bedenken hoe het zal zijn aangezien er nog niets is gebeurd! Ontspan dus en geniet van de kans die je hebt om jouw talenten in te zetten. Ga een frisse neus halen in de buitenlucht, luister naar andere optredens of lees een boek. Net als leren voor een toets is het ook bij een pianostuk niet verstandig om op de dag zelf veel te oefenen. Speel jezelf uiteraard wel even in en oefen de moeilijkste technieken maar houd daarna op. Je kan het echt wel dus focus je op het genieten en ontspan.

Kijk over het publiek

Wanneer je voor een grote groep mensen speelt zul je merken dat dit best spannend kan voelen. Je ziet alle ogen op jou gericht waardoor je even niet meer weet wat je moet doen. Het beste is dan om over het publiek heen te kijken. Vind je dit ook spannend? Begin het spel dan gewoon door naar de piano te kijken. Wanneer je je echt zeker voelt kun je vanuit deze positie af en toe naar het publiek kijken.

Wat we zelf gemerkt hebben is dat een grote groep fijner is dan een kleine groep. Dit komt doordat je met weinig mensen het individu ziet. Het kan dan handig zijn om in ieder geval één persoon in het publiek neer te zetten die je goed kent en echt vertrouwd. Mocht het even niet goed gaan dan kun je naar deze persoon kijken en daarna pas naar de andere mensen. Zo kun je op een goede manier om deze angst heen werken.

Geniet van het moment en de uitvoering

Wat er ook gebeurt: geniet van het moment. Je mag spelen op het instrument waar je van houdt. En of het nou mooi klinkt of niet: je bent over angsten heen gestapt. Faalangst, podiumangst en plankenkoorts hebben jou niet weerhouden om deze stap te zetten. Dus enjoy the moment! Ga recht op de stoel zitten, laat het licht goed op je schijnen en laat zien wie je bent. Ook al werkt je lichaam niet helemaal mee, voel je je hart bonzen en gaan je zenuwen te keer; maak er het mooiste moment van je leven van. De mensen om je heen zien niet wat er van binnen gebeurt. Zij horen alleen de noten die jij aan het spelen bent.

Het voordeel van de gevoelens van binnen zijn dat jij extra gevoel kunt brengen in de muziek. Gebruik dit dan ook ten goede. Neem je publiek mee in het verhaal en straal zelfverzekerdheid uit. Onthoud dat de eerste minuut altijd spannender is dan de minuten daarna. Dus als je het begin hebt overleefd wordt de rest een eitje. Laat alles om je heen los en geniet van het moment.

Podiumangst is nu even niet meer belangrijk: jouw spel is belangrijk en daar draait het nu ook volledig om. De mensen mogen blij zijn dat ze naar jouw spel kunnen en mogen luisteren. Laat je dus ook niet opjagen, neem de tijd en maak bovenal plezier.

Coaching voor podiumangst

Durf je na deze tips toch nog steeds niet het podium op? Dan kun je ook een coach nemen die jou erbij helpt om deze angst te overwinnen. Dit hoeft niet persé een gecertificeerd persoon te zijn: een vriend of je ouders kan ook voldoende zijn. Vraag hen om je aan te moedigen hier doorheen te gaan en laat ze je uitdagen om telkens een stapje verder te gaan. Totdat jij bent op het punt van het podium waar je nooit van had kunnen dromen. Jij kan podiumangst overwinnen! Wanneer zet jij de eerste stap om plankenkoorts op zij te zetten?

Vorig artikelPianoles of keyboardles
Volgend artikelVerschillende muziekstijlen op piano