Wanneer je begint met piano spelen krijg je veel termen naar je hoofd gegooid. Zeker als beginner kan dit erg overweldigend overkomen waardoor noten leren lezen en spelen een uitdaging wordt. Toch hoeft dit niet zo te zijn. Als je de basis goed oppakt zal de rest gemakkelijk volgen. Om het zo duidelijk mogelijk te maken zetten we hieronder de onderwerpen die belangrijk zijn om te begrijpen. Ze staan op volgorde van moeilijkheid. Dus mocht je na een paar zeggen: meer hoef ik niet te weten dan kun je prima stoppen en je gewoon focussen op piano spelen.
Noten leren lezen is niet nodig als je begint met piano spelen. Op deze website leren we mensen ook voornamelijk om vanuit akkoorden te spelen. Toch kan het je wel helpen als je noten leert lezen: zeker als je in groepen wil spelen is dit een grote toegevoegde waarde. Daarnaast kun je deze noten prima combineren met het akkoorden spelen waardoor je een nog mooier geluid krijgt op de piano.
Noten leren lezen voor beginners
Wanneer je begint met noten leren lezen is het beter om bij het begin te beginnen. Hieronder vind je de belangrijkste onderwerpen met duidelijke uitleg dat jou verder op weg kan helpen. Weet je al iets meer van noten af? Kijk dan even bij de gevorderden of expert hoek. Hier gaan wij dieper in op de noten.
Notennamen
Elke toets op de piano heeft een naam. Deze naam komt overeen met een stip op de notenbalk. De meest voorkomende noten die we gebruiken worden stamtonen genoemd. Dit zijn alle witte noten genaamd: C, D, E, F, G, A en B. Zoals je kunt zien zijn dit 7 noten. In het kort vormen deze noten bij elkaar een octaaf en worden ze op een balk in een rijtje omhoog of omlaag geschreven. In deze les beschrijven wij alles over notennamen zodat het duidelijk wordt waar alle noten zitten en hoe je ze kunt vinden op een notenbalk.
De Notenbalk
De notenbalk is hetgeen dat je gebruikt om aan andere mensen duidelijk te maken wat zij moeten spelen. Hier op deze balk plaatsen we de noten die wij of andere mensen daarna kunnen lezen. Bladmuziek bestaat dan ook voornamelijk uit notenbalken die het geheel vormen. Een notenbalk lees je op twee verschillende manieren: horizontaal en verticaal. Horizontaal voor de snelheid en lengte van de noten en verticaal voor de hoogte of laagte. Naast dit alles leer je hier de geschiedenis en de reden waarom juist deze methode wordt gebruikt om iedereen hetzelfde te laten spelen.
Stamtonen begrijpen en lezen
Stamtonen zijn de basistonen op een piano en op een notenbalk. Vanuit deze tonen kunnen we verder bouwen. Dit zijn tevens ook de witte toetsen op de piano. In dit onderdeel leer je iets dieper graven in deze basis zodat jouw fundament in een later deel sterker staat. Daarnaast leer je waar alle stamnoten geplaatst worden en waarom het je gaat helpen om zeer snel de rest van de noten te begrijpen.
Noten en Tonen
Noten worden gebruikt om de muziek te beschrijven terwijl tonen het geen is wat muziek maakt. Alles wat je hoort qua geluid bevat een toon. Deze tonen/ trillingen bij elkaar maken een mooi of minder mooi geluid. Door te weten wat het verschil is en hoe dit alles te werk gaat kan je jezelf trainen om beter te leren spelen. Daarnaast kun je aan anderen die met jou meespelen uitleggen wat je anders wil hebben zodat het geluid nog mooier wordt. Zowel voor de beginner als de gevorderden is dit dus een interessante les.
Stokken gebruiken
Wanneer je een muzieknoot ziet hebben ze altijd een kop. Dit is namelijk de witte of zwarte stip. Sommige noten hebben ook een stok en een vlag. Soms staan de stokken naar boven en andere keren weer naar beneden. Hoe gebruik je deze op de juiste manier?
De hulplijnen in een notenbalk
Wanneer je naar een notenbalk kijkt kom je tot de ontdekking dat het uit 5 lijnen bestaat. Dit is niet voor niets: zo maak je het geheel overzichtelijk. Toch worden er regelmatig hulplijnen gebruikt als een noot ver boven of onder de andere lijnen komt. Om bladmuziek snel te kunnen lezen zijn deze hulplijnen in het leven geroepen. Ben jij nieuwsgierig hoe het werkt? Lees dan vooral verder.
Gevorderden: nog beter noten leren lezen
Wanneer de basis staat, is het goed om de diepte in te gaan. Je leert rusten en herhalingen te lezen, ontdekt dat er verschillende maten zijn en pakt een specifiek tempo op. Dit klinkt allemaal simpel, maar toch kan dit nog best lastig zijn naarmate je moeilijkere nummers gaat spelen.
Muzieksleutel
Een sleutel, oftewel een muzieksleutel is er in verschillende formaten. Zo heb je de vioolsleutel, ook wel de G-sleutel genoemd en de bassleutel (F-sleutel). Daarnaast heb je nog de c-sleutel. De G-sleutel wordt bij de piano het meest gebruikt voor de rechterhand. De F-sleutel vind je eigenlijk altijd terug bij de linkerhand.
Elke sleutel werkt weer net iets anders en heeft een iets andere functie: nieuwsgierig geworden? Lees dan vooral verder.
Notennamen bij verschillende sleutels
Door de muzieksleutel te veranderen zullen ook de notennamen anders in elkaar zitten. Gelukkig zijn er allemaal technieken voor om dit op een goede manier te onthouden. Ontdek de verschillen, hoe je ze op een snelle manier kunt herkennen en wat je met al deze informatie kunt doen.
Voortekens genaamd kruis en mol
Door een voorteken toe te voegen kun je een halve noot verhogen of verlagen. Op deze manier kun je op een notenbalk duidelijk maken welke noot er bedoeld wordt. Bij een kruis gaat het een halve stap omhoog en bij een mol juist omlaag. Door dit toe te passen krijg je een geheel ander nummer. Waarom dit hoogte of laagte verschil belangrijk is? Dat leer je natuurlijk in deze les over noten leren lezen.
Tempo
Wanneer jij een nummer via bladmuziek wilt spelen moet je wel weten wat voor snelheid hierbij hoort. Zonder te weten wat het tempo is, zal het nummer telkens anders gespeeld worden. Vandaar dat er ook een standaard is gecreëerd waar iedereen zich aan houdt. Zowel als je alleen speelt als met een groep is dit een belangrijk onderwerp ondanks dat je met tempo toch best vrij kunt spelen.
Harder en zachter spelen met Dynamiek
Wanneer je naar een instrument luistert zul je horen dat er door het nummer heen harder en zachter wordt gespeeld. Het geluid is nooit gedurende het gehele nummer hetzelfde. Dit geldt ook voor een piano: wanneer een spannende melodie voorbij komt speel je wat zachter en bouw je het langzaam op door steeds harder te spelen. Dit heet dynamiek en is voor pianisten erg belangrijk aangezien je op deze manier leven in een muziekstuk kunt blazen.
Maten
Speel je 3 of 4 tellen per maat? Alle muziek die je speelt heeft een ritme die om aan te houden. Dit ritme heeft een aantal tellen die in de maat vallen. Deze vullen we weer in op de notenbalk. De maatsoorten worden aan het begin bij de sleutel aangegeven. En elke maat wordt door maatstrepen uit elkaar gehouden. Zo blijft alles overzichtelijk voor zowel de maker van het stuk als de speler.
Herhalingen
Wanneer je een maat of meerdere maten vaker achter elkaar moet spelen is het makkelijk om hier een herhalingsteken bij te plaatsen. Zo heb je niet een groot blad vol met dezelfde noten of akkoorden maar blijft alles compact. Het herkennen van deze herhalingen zijn even belangrijk als het weten wat maten zijn. Dit is dus een perfecte aanvulling op de les over maten.
Rusten herkennen
Net als je bij praten rust nodig hebt, heb je bij het spelen ook rust nodig. Dit gebruik je voor bijvoorbeeld een overgang of wanneer je spanning of juist stilte wil creëren. Rusten heb je in verschillende soorten en maten. Deze rusttekens zoals ze genoemd worden hebben een telwaarde waardoor je gelijk duidelijk ziet waar het om gaat. Ze zijn dus over het algemeen gelijk aan noten, maar zien er toch anders uit en hebben een andere functie.
Noten leren lezen voor experts
Heb je de basis en gevorderden lessen overleeft? Gefeliciteerd! Dan ben je nu toe aan de volgende stap. Bij de expert lessen leer je over toonladders die jouw leven gemakkelijker maken. Daarnaast gaan we je leren hoe je snel noten tegelijk leest en gaan we dieper in op de intervallen. Dit is een hele uitdaging maar we weten zeker dat dit ook je niveau van spelen naar een nieuw level helpt!
Toonladders
Toonladders zijn een verzameling van 7 verschillende noten die het gehele nummer vormen. Vaak hoor je van muzikanten dat een nummer in een bepaalde toonsoort is gespeeld. Een voorbeeld hiervan is de C. In deze les leer je de toonsoorten te herkennen en hier verder op te bouwen. Daarnaast leer je de twee belangrijkste: de majeur en de Mineur te ontdekken. Dit is niet alleen een goede les om noten te leren lezen, maar zeker ook als je op gehoor wilt leren spelen!
Intervallen en toonafstanden
Een interval geeft de afstand tussen twee of meerdere noten aan. Er zijn meerdere varianten van die je simpel en snel kunt ontdekken. Wanneer je het verschil leert te zien kun je dit ook vaak herkennen als dit gespeeld wordt. Hier zul je meer over leren bij de online cursus. In deze les leer je meer over de afstand tussen de twee noten. Daarnaast leer je meer over de toonafstanden van de verschillende noten en gaan we dieper in op hoe dit ook terug te zien is in de toonladders.
Noten tegelijk lezen en spelen
Wanneer je zowel op de linkerhand als rechterhand verschillende noten moet spelen is het soms nodig om noten anders te leren lezen. Je kunt maar zoveel informatie in een bepaald moment opvangen. Vandaar dat we in deze les kijken naar oplossingen om nog sneller deze informatie op te pakken. Hierdoor kun je zonder te oefenen toch een moeilijk spel spelen. Het is en blijft een uitdaging, maar door een paar slimme technieken toe te passen kun je al veel tijd inhalen.
Meerdere instrumenten noteren
Wanneer je niet alleen een piano hebt maar ook een baslijn, cello en drum is het soms noodzakelijk om meerdere instrumenten te noteren. Dit moet per instrument compleet anders en kan voor zowel jou als de speler erg verwarrend overkomen. In deze les leer je hoe je het overzicht kunt houden wanneer je dit zelf creëert. Daarnaast krijg je informatie over hoe je er zelf mee om moet gaan wanneer je bladmuziek krijgt met verschillende instrumenten. Noten leren lezen is vaak al lastig genoeg, maar als je opeens drie notenbalken erbij hebt kan het echt flink wat lastiger worden. Vandaar ook dat het goed is om je hier nu alvast op voor te bereiden.